Örnek Bezi

Eskiler, bizim çocukluğumuzda, bizim gençliğimizde diye cümlelere başladıklarında, ufff diye yanlarından uzaklaşasım gelirdi zaman zaman. Herşeyin bir üslubu vardır canım, diye düşünürdüm o anda.

Babaannemin çocukluk ve gençlik anılarını dinlemeyi çok severdim. Milyonlarca defa anlattırmışımdır herhalde. Şu hikâyeyi anlatsana babaanne, bu hikayeyi anlatsana babaanne diye diye. Ama keşke bir kenara not da alsaymışım, unuttuklarım da çok... Babaannem, hiç bir zaman cümleye ben çocukken diye başlamazdı... Günlerden bir gün... Bizim .... daki evimizde. 6-7 yaşlarındaydım galiba... Çok güzel bir şekilde başlardı o cümleler ve mutlaka dinletirdi kendini.

Şimdi ben de nasıl başlayacağımı bilemedim ve nüfus kağıdımı da epeyce eskitmişim gibi hissettim.

Ortaokul birinci sınıfa başladığımız yıl, sanırım 11-12 yaşlarında oluyorduk o zamanlar, elişi dersi eklendi derslerimizin arasına. O dersi hem çok sevdim, hem çok sıkıldım. Evde 4-5 yaşlarından beri babaannem ile nakış, dikiş, örgü herşeyi yapıp öğrendiğimden, az çok elimden bu işler gelir olmuştu. Yaz tatillerimin en büyük eğlencesi kitap okumak ve elişi yapmaktı hatta. O yüzden, ders çok yabancı gelmedi bana. Ama gelin görün ki, diğer derslerin yanında bu derse ağırlık vermemizi isteyen, olmadık zamanlarda bu yetişecek diye kapris yapan bir de öğretmenimiz vardı. İşte o derse ait ilk projemiz de bu örnek bezi oldu.

Çarpı işi, hristo teyeli, düz teyel, oyulgama, paris puanı, antika, makine dikişi, zincir dikiş aklımda kalan isimlerden. Bu bezi yaptığımızda ben çoğunu zaten biliyordum. Aile büyüklerinin, dikiş dikmeyi şiir kadar iyi bildiği bir evde büyümüştüm çünkü. Zaman zaman küçük parçaları önüme koyup, haydi bunun hristo teyelini de sen yapıver dedikleri oluyordu. Olmazsa da ben kapıp yapıyordum. Düz teyelleri babaannem kendi dışında kimseye yaptırmazdı. Özel ölçüyle kestiği şablonlar yardımıyla aynı boyda olmak zorundaydı o düz teyeller. Bir milim şaşsa, gözü farkedip, sökerdi. Sonra onları birleştirdiğinde de, mum gibi kıyafetler çıkardı ortaya. İş yavaş yürürdü ama en âlâ şekilde çıkardı sonuç.

Elişi öğretmenimiz bu kadar mükemmeliyetçi değildi ama şimdi düşünüyorum da, o yıllarda yaptığım zıbını, önlüğü, kilodu bebeğime asla giydiremedim. Hem kullanışlı olmadığından, hem de o kadar emek bir böööyk sesinin ardından heba olacağından. Elbette bebeğimden kıymetli değil ama onu da rahat ettiremeyeksem niye kullanayım ki?

Sözün özü, o yıllar, o ders, yapılanlar güzeldi. Bazılarını hâlâ gereksiz bulsam da...

Şimdilerde bakıyorum, bir düğme bile dikemeyen, söküldü deyip kıyafet atan ya da kısaca AVM adı verilen yerlerdeki terzilere götüren, aldığını beğenmeyenlerle doldu heryer. Çok mu zengin bir ülke olduk, çok mu sonradan görme ile doldu ülke yoksa taaaa eğitim sisteminden başlayan ve bizi buna yönelten tüketim toplumu modeli mi çıktı ortaya bilemiyorum. Ama bu hal ve gidiş beni rahatsız ediyor onu biliyorum.

Eskiden çorap kaçtı mı, onu yeniden çeken aparatlar olurmuş, atmazmış insanlar ipek çoraplarını, sonradan çıkan naylon çoraplarını. Hani hanımların çorabının arka çizgisinden ne kalitede bir hanım olduğu belli olan dönemden bahsediyorum. O dönemin insanları, bu dönemin kadınlarını görseler kız almazlardı herhalde ve ne derlerdi bilmem. Aldığınız çorap ilk giyişte kaçıyorsa ve o gün onu atıyorsanız, o dönemin kayınvalideleri gelinlerini topa koyarlardı gibi geliyor bana. Sadece okumak değil, hanım olmak da önemliydi o dönemlerde çünkü.

Gömleklerin yakalarının ters yüz edildiği, gizli yamaların yapıldı dönemler vardı hani... Hatırlar mısınız? Ben görmedim ama çok dinledim.

Hindistan'da sokakta, altında bir döşek, bir gazete kağıdı bile olmadan sokakta yatan insanları gördüğümde çok içim sızladı.

Şimdi gene sızlıyor. Bizler sıcacık evlerimizde, onu bunu beğenmeyip mızmızlanırken, birkaç saniye içinde hayatlarında en sevdikleri dahil herşeyini kaybeden, başlarında bir çadır bile olsa soğuktan titreyen o insanları düşündükçe uykularım kaçıyor.

Ya sizin?

-----

Evren'in izni ile bu yorumu yazının içine alıyorum:

''Cuma günü, anaokulunda Aziz Martin kutlaması vardı, ona katıldık. Çocuklar akşam karanlığında kendi yaptıkları fenerlerle çevre sokaklarda dolaştılar. Biz de tabii. Fenerleri hazırlamaya haftalar öncesinden başlandı. Önce bir duyuru asıldı anaokulunda. Dendi ki, çocuklarımızın evde geçmiş yıllardan kalma fenerleri varsa (bozulmuş, yanık, arızalı bile olsa) yeniden yapmak yerine onları kullanmaları tercih sebebidir. Arızalı olanlar, öğretmenlerinin eşliğinde anaokulunda tamir edebilirler. Böylece çocuklara eskiyeni hemen atmamak, tamir edilebilir mi diye bakmak ve daha sürdürülebilir ve çevreyle dost yaşamak bilinci vermiş oluruz. Fener alayından sonra -sanırım adet olduğu üzere- üzümlü bir çeşit tatlı ekmek dağıtıldı herkese. Kural ekmeği mutlaka ikiye bölüp biriyle paylaşarak yemek. Yoksa yiyemiyorsun. Biz sincapla bölüştük. Ülkemin batısı da doğusuyla bölüşüp paylaşmadan bir dilim ekmek yiyemeseydi, boğazindan geçmeseydi keşke diye düşünmeden edemedim. Sözün özü, Dilek'ciğim, yazdıklarına gönülden katılıyorum''