Görmediklerimi gördüm, duymadıklarımı duydum ben bu ada ülkesinde...Hep diyorum ya, bu ülkeye geldiğimden beri doğaya bir kez daha aşık oldum, bitkileri daha çok sever oldum, hatta onlara deli oldum.
Yolunuz Londra'ya düşerse, siz de ben gibi, bir bitkisever iseniz sakın ola ki Kew Garden'a uğramadan dönmeyiniz. Kew'i tek bir yazıda anlatmak olmaz. O kadar çok yazılacak şey var ki hakkında. Dünyanın en büyük çiçeği, en büyük tohumu, en büyük kozalağı...Neler yok ki? Denizde yaşayan bitkiler, soğukta yaşayan bitkiler, ağaçta yetişen domatesler, dev sekoya ağaçları...Tüm bunların yanında, bir de tek tek anlatılmış her bitki. Nerelerde kullanılır, nerden gelmiştir, neyi sever...Oraya gidince kendinizi botanik öğrencisi gibi hissedebilirsiniz. Her bir ağaçla, her bir yaprakla ayrı mutlu olabilirsiniz....Ayrıca Kew'da hiç bir şekilde kimyasal madde kullanılmamakta, zararlı haşereler, onlarla beslenen bir başka canlı ile yokedilmekteymiş.
Size ilk defa orada gördüğüm bir ağacı tanıtmak istiyorum ilk olarak. Monkey Puzzle...
Maymun Bulmacası diyebiliriz sanırım adına. Türkiye'de hiç görmediğim gibi Türkçe adını da bilmiyorum. Bilenler çıkarsa çok sevinirim.
(Güncelleme: Gelen yorumlardan öğrendim ki, Türkiye'de, Maymun Çıkmazı ya da Şili Arokaryası denilmekteymiş bu sevimli ağaca. Maymun Çıkmazı tamam da Şili Arokaryası'nın nasıl Türkçe olduğunu sorgulamak gerek! İsmi bulmama yardım eden herkese çok teşekkürler.)
Orjini Şili imiş.Avrupa'ya gelişi 1780'de Archibald Menzie sayesinde olmuş. Şili'de bir akşam dışarı yemek için çıktığında tanımlayamadığı kozalaklar bulmuş. Cebine birkaç tanesini atmış ve İngiltere'ye dönüşte yanında getirmiş. Böylece bu ada ülkesi Monkey Puzzle ile tanışmış.1990 yılında ağaç, Şili'yi tanımlayan anıtlar arasına alınmış.Sedir ağacı, okaliptüs, sakız ağacı, maun ağacı ile aynı ailedenmiş. Kew'de orjinal tohumlarından ekilen ağaç 1892 yılına kadar yaşayabilmiş, geride kalanlar artık torunları sanırım...
(Güncelleme 07.01.2024: Ünal Akkemik'in Instagram paylaşımından öğrendiğimize göre bu ağacın akrabaları yaklaşık 160 milyon yıl önce Anadolu'da yaşamış ve Erzurum oltu taşı da bu ağacın toprak altında yaşadığı süreçlerin ürünüymüş. Ayrıca yaprakları 30 yıl ağaç üzerinde kalıyormuş. Daha fazla bilgi için buraya bakabilirsiniz. Milli Saraylar'da görevli peyzaj mimarı Dr. Emine Atalay Seçen'den öğrendiğimiz bilgiye göre de Milli Saraylarımızdan da Dolmabahçe Sarayı, Aynalıkavak Kasrı ve Beylerbeyi Sarayı bahçelerinde bu ağaçtan bulunmaktaymış.)
Bahçesi olup, meraklı bakışları iğneleri ile kovalayan bir ağaç arayanlar, Monkey Puzzle tam size göre !
43 yorum:
Ilk defa bir bitki/agac vb fotografi gorup ismini direkt bildim, hem de basligi okumamistim bile:))) vay beee:)))
bizim de cok dikkatimizi cekmisti bu agac, super bir gorunumu var di mi:)
gercekten ilgincmis agacin dallari. ne kadar entresan degil mi? ben de bir istanbul cocugu olarak ilk kez burada agactan meyve topladim, kestane dikenleri ile tanistim.
valla adi monkey puzzle ama ben puzzle oldum. ne enteresan bir goruntusu varmis bu agacin... Kew Garden'i gorunce sasirdim, bir an hangi ulkeden yazdigini unutup sanki New York'taki Kew Garden'dan bahsediyorsun sandim. Queens isimli bolgede bir tane Kew Garden var.(Queens; İngiltere Kralı, II. Charles?ın eşi Catherine? den ayrilmis ismini)
Sevgili Berceste,
Ne kadar güzel bir sayfan varmış. Daha detaylı olarak evde sindire sindire bakacağım ve okuyacağım. Değişik ülkeler ve kültürler çok ilgimi çekiyor. Ama henüz yurtdışına çıkmışlığım bile yok. Seninki gibi bir işim olmasını çok isterdim doğrusu :)
Berceste, evimize de bu agactan dikebilior muyuz ani degisiklik olsun diye :)) Hem kimsede yoktur bu maymu bilmecesindne hava yaparim ese dosta ,Amerikalilara
Bu arada "sitenin ismine bayildim coook guzel deeermisim" dermisim sen de bana kusermissin :P
sevgilerimi yolluyorum,hemen yakala!
Puzzle'i çözdüm diyorsun yani Burcukcuğum :) Çok hoş bir görünümü var haklısın ama üzerine düşmek istemezdim doğrusu :D
Evrenciğim Florya taraflarında bol bol at kestanesi vardır. İngiltere'de de bol bol var :) Ama hani yediğimiz gibisini ben de bilmiyorum ;-P Armutlu tatlı pek güzel görünüyordu, bir komşu gelmedin yani !
Aman muhtarım, bu adamların el atmadığı ülke kalmamış ki ! Sizinki de buradakinin kopyasıdır :)Burada hangi şehir varsa aynısından bir Amerika'da, bir Avustralya'da, bir Kanada'da mutlaka var yani. Arkadaşlarımız Kanada'ya yerleşiyormuş, ülke adı yazmamışlar, şehir adı yazmışlar, haritadan baktık, yakına geliyorlar diye sevindik, meğer aynı şehir Kanada'da varmış ve bizimkiler oraya yerleşeceklermiş. Bizim Kew Gardens bayağı bir eski, köklü. Merak ettim şimdi sizdeki de botanik bahçesi mi?
Hoşgeldin Böcürüğüm :) Teşekkür ederim iltifatların için. Benim de başta öyle senin gibi yurtdışı tecrübem yoktu, açılışı kuzenlerim ile İngiltere'ye gelerek yapmıştım, sonra da leyleği havada gördümdü. Kaç defa nereye gittiğimi hatırlamaz olmuştum ama bak nazar değdi, şimdi şehir merkezine insem ooo gezdim yani diyorum :-P
Ooooo tü tü tü Maşallah Lama hanımlar da gelmişleeeer, hoşgelmişler :) Sen alem hatunsun, dikersin valla evin orta yerine bu ağaçtan. Yanlız dikenlerine takılan olursa fena olur, demedi deme ! Bak ben deeeermişim kısmından pek hoşlanmamaktayım, anında küsme moduna geçermişim ona göre ! Sevgileri tuttum, İngiltere'den de oralara ben yolluyorum sen yakala, sakın beyzbol sopası ile geri yollama ama olur mu ?
Berceste bacim,
niye tuyo veriosun takilan olursa fena filan diye? Ben bilincli dusundum onu ,kafami kizdiran olursa-bi tane var malsef:(- gel sen buraya otur dicem gerisiyle mamuncuk ilgilenicek :)Ay cok sadistce oldu de mi!
Beyzbol sopasi mi? Su anda misafirime yemek hazirlamam lazim kepceyi zor tutuyoum inan(azicik hastayim da) Bak kiymetimi bil,sana mesaj yazmayi ihmal etmiorum kusme filan da yok ona gore!!!!
Hoscakaliniz...
Çok geçmiş olsun tü tü tü Maşallah Lama bacım ! Sağolasın, varolasın. Kafanı kızdıran yandı, Allah yardımcısı olsun ne diyeyim :-P
ağacı çok beğendim.. ileride birgün bahçeli bir evim olursa garip deneylerimin tamamını gerçekleştireceğim !!! birsürü farklı bitki yetiştireceğim...
birdce köpek alacağım...:-)))
Hey yeter artık İstanbul'un gürültüsünden patırtısından bunaldım. Ramazan bayramına şirin bir sahil kasabası İnebolu'ya gidiyorum. Yılbaşına&Kurban bayramında da İsviçre 'ye geliyorum, az önce aldım biletleri.. güzel güzel doğa yürüyüşleri yapıp yeniden doğmak istiyorum. yeni başlangıçlar;)
sevgiler
Bizde olsa güzelce yakardık onları ya da keserdik arazi açmak için...
Haydi hayırlısı Arzucuğum, farklı bitkiler konusu bence gerçekten üzerinde durulmaya değer. Avrupa'daki bitki çeşitliğinin iki katı Türkiye'de imiş ama nedense o bitkileri orada değil de burada görüyoruz :((( Hayatımda ilk kardeleni burada gördüm, oysa soğanları Toros dağlarından toplanıp burada satılıyor ! Yanlız kuçu ile bitkiler birarada olamıyorlar, toprağı eşeleyip bitkilerin canına okuyor. Onu belirteyim :)
Eh haydi bakalim iyi tatiller sana Kulübeli :-P Karda İsviçre'de mahsur kalma da... Anlaşılan biz İstanbul'da iken sen İsviçre'de olacaksın.
Heeey Asker adam, nasılsın? Nasıl gidiyor? Bizi ihmal etmiyorsun ya ne diyeyim ben, sağolasın, varolasın ! Dikkatini çekerim yakıyorlar mı? Yaktıranlar mı var :((( Pek çok spekülasyon var biliyorsun.
Gercekten de cok ilginc bir agacmis bu!
Doga sever bir insanin agzindan dokulen sozlerle keyifli bir yazi olmus Berceste :) O kasvetli ve hep kapali oldugu soylenen Ingiltere havasi hakkinda goruslerimi degistirmeye baslayacak galiba senin yazdiklarin ;)
sevgiler..
Papatya
Ah bak bugün senin kulaklarını çınlattım Papatya ! İyi insan lafı üzerine gelirmiş :) Senin yaseminli çayına özenip ondan aldım bugün, bakalım benimkiler de çiçek açacaklar mı? Ben taktım ya çiçeklere, çayın içinde açanına bile hayranım baksana :) Bu yaz burası hiç görmediğim kadar güzel ve güneşli idi, ben Türkiye'ye gidemedim diye bana jest yaptı herhalde, hem de burayı daha çok seveyim diye. Ama bu günlerde gene gözyaşlı haline döndü ne yazık ki :( Sen gel bir gör baharda buraları bence, özellikle de nergis zamanı !
yalniz ben agactan cok "agacta yetisen domateslere" takildim, düsünsene dallardan domates topladigini! hem daha iyi, egilip belini agritmamis oluyosun, keske agacta yetisen biber, salatalik, maydonoz, nane gibi cesitlerde olsa... seninde yolun hamburga düserse, madem botanik meraklisisin, "planten un blomen" e ugra mutlaka, yenilecek olmasa da koklanacak, görülecek ve hayran kalinacak bissürü güzellikler var ordada...
lamadan eksik kalmamak icin ben burdan oraya sevgiler, ve akabinde öpücükler yolluyorum :) hörmetler
Merhaba Berceste,
Cok ilginc agac...
Thanks for sharing with us.
Bir farkli bilgi benden:
Bu agac tohumlar esittir = yemek Sili'de...
Chile = Sili
See the reference below:
The seed forms a staple food of the Pehuenche Indians, a mountain tribe of the Mapuche culture, it is also sold in local Chilean markets.
Gorusuruz,
Suleyman Ve Ben
Bilahare tanıştırırız seni ağaç domatesleri ile Rahşanım, yeter ki sen iste :) Yanlız o domatesleri toplaması epey zor, bel agrısı yerine, kafanı yarma tehlikesi var :p Bu Planten un Blomen kim olur? Botanik bahçesi midir? Bahçe ile ilgili herşeyi satan yerlerden midir? Ben sanki gelebileceğim de soruyorum işte :( Bak en iyisi sen bize bir gezdiriver orayı olmaz mı? Bütün o yolladığın güzellikler için binmukabele diyorum (bazıları bilmukabele diyorlar galiba ama benim lugatta binmukabele daha mantıklı geliyor bana )
Hoşgeldin Süleyman, sefalar getirdin. Çok da güzel bir bilgi ile gelmişsin, ben olaydan bihaberdim (haberim yoktu). Şimdi yemeğin tarifini merak ettim, iyi mi? Sizin sayfanızı severek ziyaret ediyoruz.Gene bekleriz...
Berceste,bloğunu çok beğendim.Ne güzel bilgiler var.Bu ağaç da çok ilginç...
Teşekkür ederim,beni linklerine dahil etmişsin.Ben de seni ekliyeceğim.Tekrar görüşmek üzere güzel günler....
nanelimon..
ya elalem ne agaclar yapiyor ya,ben de hic duymamistim adini.Ama ondan guzel noel agaci olur gibi geliyor bana,degil mi.
seni cok arastirmaci gordum canim,valla biyoloji dersinde imi sgibi hissettim kendimi.Haftaya da tek hucrelileri yapalim mi,he he :)
Teşekkür ederim Münevver, ben uzun zamandır seninkinin ziyaretçisi idim :) Gene beklerim.
Yahu hocam insanlar süslerlerken şişlensinler diye mi yılbaşı ağacı yapıyorsun onu? Ayrıca hoca olan da sensin, uzun zamandır yok tatil, yol internetten uzaktım deyip blog derslerini vermeyi ihmal ettin zati Mr TD !
Cok ilginc ve bi okadarda guzel..Bende istanbul'da yasarken hep doga ozlemim olmustur, moskova'da yasamaya baslayinca dogasi icin buraya katlanirim dedim..simdi o kadar alistim ki istanbul bana col gibi geliyor...
insallah londra'ya yolum duserse mutlaka gidecegim..
Rahsanciim,
sanma ki benden bi adim ilerdesin,ben hasta oldugum icin hastalik bulasmasin diye opucuk gondermedim:)senden geri kalmamak icin sevgi ve saygi hatta hurmetlerimi gonderiyorumm
Berceste ya,
bizim cok ortak yonumuz var, geyik kapasitemiz,blogcu olamaiz, gurbetci olamiz, Turk olmamiz, xx kromozomu tasimamis vb vs vb vs.. bir de belimizin hassas olusu... hadi simdi sira sende listeyi devam ettir ;)
Sayın Lama Mutfakta Hanım,
En son Rahşan's Isle'da bıraktığınız yorumlar nedeni ile size küsmüş bulunmaktayım ! Ööööyle ortak yön falan anlamam ben ! Kalbimi pardon gözlerimin kalbini fena kırdınız :(
Ben sizi ve de gozlerinizi ve kalplerinizi ve diger organlarinizi hic uzmek ister miyim sayin kinali keklik :( ben hic tanimamis gibi konusuosunuz,onca ortak ozelligimize ragmen...
ya ne değişik 1 şey bu, çözemedim ben, cden puzzle gibi:)
guzel 1 haftasonu berceste;)
Üzdünüz bile sayın Lama Mutfakta Hanım, kırmazsanız beni tanışacağız belki ama bu gidişle zor sankim ???
Selam Zeynep, yanına gidince o kadar karışık değil ve de çok hoş. Ama dikenleri var, batma tehlikesine karşı dikkatli olmalı. Sana da güzel bir haftasonu olsun, yeni küçük hikayelerine doğru hem de :) Sevgiler...
Selam Berceste, Ne kadar guzel bir agacmis bu, cam agacinin sekline de benzettim ben bunu, anladigima gore Londra'ya gelisi de kozalak seklinde olmus. Ca, agacinin bir turu mu acaba. Kahire'ye gelirsen bir kozalak getirirmisin mumkun olursa? Sevgiler
Sevgi
Selam Sevgi,
Bahsettigin ağacı bilemediğim için birşey diyemiyorum...Evet Londra'ya kozalakları cebine atıp getirmiş adamcağız ! Ben de sana getirmeyi çok isterim ama kozalaklarını göremedim ben pek, bir Amerikan sitesinde 25 dolara satıldığını gördüm sadece.Artık Süleyman'ın dediği yemekten yapmak için mi yoksa tohum niyetine mi bilemiyorum. Sevgiler...
Selam NW,
Sen de UK sınırlarında yaşıyorsun sanırım. Bir dahaki Cambridge'e gelişinde haber edersen o fotoğraflardan bol bol çekeriz birlikte :) Biz bir bloglararası buluşma gerçekleştirdik Burcuk ile ! Görüşmek Dileği ile...
Merhaba Berceste Hanim
Ben sizi ve sitenizi cok cok begeniyorum... Belki birgun siz de birgun beni tanir ve seversiniz.. belki de!
Saygilar
29 rakkaamindan hoslanmam, 30 yorum olsun :P
lamaciim, bercesteciimm, nooluyo kiran kirana gidio, bisii anlamadim!!?
Ben bu bir hayranımın Amerika kıtasında oturup oturmadığını merak ettim ! Oralarda bir Lama Mutfakta var çünkü, Rahşanımın sitesinde kalbimi kırdı :( Şimdi de gönlümü almaya çalışıyor olabilir ??? Her kim olursanız olun güzel sözleriniz için teşekkür ederim, kalbimi kırmış olsanız bile !
Rahşanım, gitti mi senin Adamsgiller? Sağ mısın? Sağlar mı merak ettim doğrusu ben. Bak hala gönlümü alamadı, özür neyin dilemedi Lama Mutfakta hanım.Seni araya elçi katıyor bir de :(
hello çok usun yorum yasacam blog çok hoş sende hoşşsun galibaa eminim yanii yorum yasıyom yazdım;
:-)
hoşçakallllllllll bayyyy Rhaşan ugrarsa buraya selam söle oluy muu:)
Ya Lama hanım, sizin şu özür meselesi benim template'in beynini döndürdü sanırsam :((( Rahşan'a dua et gene ! Yoksa hiç gönlüm yoktu barışmaya benim ! Hem kendinden büyüğüne laf et, hem de pabuç gibi o dil, ne o öyle, ayıp ayıp !
Benim gözler çarpışmakta MustafA'ya da yorum yazacakken Lama'nin yorumunu yollamışım bile :(
Hoşgeldin Mustafa, senden rica edeyim buradaki yorumlarda lütfen yazım kurallarına uyalım olur mu? Ben yaşlı ve zavallı, evli barklı bir hatunum, sonra anlayamıyorum ne yazılmış ! Rahşan şu anda benim tatlıdan yemeğe gelmiş olabilir diye bir his var içimde :)
Agacin adi Sili arokaryasi, maymun cikmazi da denir. Vikipedi'nin turkce sayfalarinda ayrintili bilgi bulabilirsiniz
Murat baylan
İlginize ve ismi iletişinize çok teşekkür ederim Murat Bey. Vikipedi'ye her zaman güvenilemiyor diye bakmamıştım açıkçası! Şimdi de bulmaca mı, çıkmaz mı diye tereddütte kaldım! Emin olur, olmaz düzeltmeye hazırım.
Rica ederim. Bu maddeyi oraya ben girmiştim. Vikipedide Botanikçi bir arkadaşımızdan O.K almakla birlikte diğer dillerde de ağacın adi bu. Güvenebilirsiniz yani :-) Bu arada siteniz guzelmiş.
Murat Baylan (soyadımı düzgün yazayım bari)
Ağacın ismi,Şili arokaryası (Araucaria araucana), arokaryagiller (Araucariaceae) familyasından bir ağaç türü..
Halk arasında daha çok, ingilizce bir tabir olan Monkey puzzle tree (Maymun çıkmazı ağacı) olarak anılır. Bu isim, 1800 yıllarında bir İngilizin "bu ağaç, çıkmaya çalışan maymun için bulmaca gibi karışık" yorumundan kaynaklanmıştır. KAYNAK: vikipedi
Teşekkürler İrem. Senden bir önceki yorum da Vikipedi'ye bu bilgileri giren kişiden ;-)
Prof.Dr;faik Yaltirak'in kitabinda adi sili arokaryasi yada maymun cikmaz agaci diye geciyor. Bu kitapcik 97 yilinda Atlas dergisi tarafindan verilmisti. Niye arokarya denmis bilmiyorum soylenmesi orijinal adindan daha zor:)
Nihayet güncelleme de yayımladım :) Yardım eden herkese teşekkürler!
Bu agacin tohumundan nerde bulabilirim bilginiz var mi
Tohumunu bilmiyorum ama şu anda Türkiye'de fidan olarak satılmakta. Karaca Arboretumunda satışta görmüştüm. Başka yerlerde de var.
Yorum Gönder